पोळा सणाची खरेदी: एक आनंदोत्सव
पाटोदा: मोहन कुंभारकर
पोळा सण जवळ आला की, शेतकऱ्यांच्या चेहऱ्यावर एक वेगळाच आनंद दिसू लागतो. वर्षभर शेतात राबून, आपल्या कुटुंबाचे पोट भरणारे शेतकरी, या दिवशी आपल्या जीवाभावाच्या मित्रासाठी, म्हणजेच बैलांसाठी, विशेष तयारी करतात. पोळ्याची खरेदी म्हणजे केवळ वस्तूंची खरेदी नव्हे, तर ती एक भावना आहे, एक कृतज्ञता व्यक्त करण्याचा क्षण आहे.
गावातली बाजारपेठ या दिवसात गजबजून जाते. रंगीबेरंगी वेसण, गोंडे, घुंगरू, मखमली झूल आणि चमचमणारे शिंगटोपण यांसारख्या वस्तूंचे स्टॉल्स लागलेले असतात. शेतकरी आपल्या बैलांना सोबत घेऊन बाजारात जातात आणि मोठ्या उत्साहाने त्यांच्यासाठी निवड करतात. वेसनांचे रंग, गोंड्यांची लांबी, घुंगरूंचा आवाज... प्रत्येक गोष्ट काळजीपूर्वक निवडली जाते. आपल्या मुलांसाठी कपडे निवडताना जसा आनंद होतो, तसाच आनंद त्यांना आपल्या बैलांसाठी वस्तू निवडताना होतो.
पोळ्याच्या खरेदीचा आणखी एक महत्त्वाचा भाग म्हणजे बैलांसाठी लागणारे खाद्यपदार्थ. पुरणपोळी, भाकरी, कडधान्ये यांसारख्या पदार्थांची खरेदी केली जाते. वर्षभर कष्ट करणाऱ्या या मुक्या प्राण्यांना गोडधोड खायला घालण्याचा हा दिवस. शेतकरी मोठ्या प्रेमाने आपल्या बैलांना सजवतात आणि त्यांना खाऊ घालतात.
ही खरेदी केवळ भौतिक वस्तूंची नसते, तर ती वर्षभर केलेल्या कष्टाचे फलित असते. शेतकरी आणि बैल यांच्यातील अतूट नाते यातून दिसून येते. पोळा सण हा त्यांच्या नात्याचा उत्सव आहे. या दिवशी बैलांचे पूजन केले जाते, त्यांची मिरवणूक काढली जाते. हे सर्व पाहून प्रत्येक शेतकऱ्याला आपल्या कष्टाचे सार्थक झाल्याचे समाधान मिळते.
खरेदीचा हा सोहळा शेतकऱ्यांच्या जीवनातील आनंद आणि समाधान दर्शवतो. पोळा सण हा केवळ एक सण नाही, तर तो कृषी संस्कृतीचा, मानवी आणि प्राणी यांच्यातील सहजीवनाचा एक सुंदर आविष्कार आहे.